بررسی تأثیر افزودن مکمل های اسید آمینه ای در غذا بر رشد و تغییرات سطوح اسیدهای آمینه و هورمونigf- i در پلاسمای ماهی قزل آلای رنگین کمان (oncorhynchus mykiss)

رشد در ماهیان فرایند فیزیولوژیکی است که اساساً به تکامل مراحل مختلف زندگی موجودات مرتبط و حاصلِ اثر عوامل ژنتیکی و هورمونی و بخصوص، سیستم هورمون رشد (gh) / فاکتورهای رشد شبه انسولینی (igf ها) می باشد. هدف از انجام این تحقیق بررسی تأثیر افزودن مکمل های اسید آمینه ای در غذا بر شاخص های رشد و تغییرات سطوح اسیدهای آمینه و هورمون igf-i در خون ماهی قزل آلای رنگین کمان، oncorhynchus mykiss بود. تعداد 750 قطعه ماهی با میانگین وزن اولیه 4±42 گرم پس از گذراندن دوره سازگاری با شرایط آزمایشی، به طور تصادفی در قالب 5 تیمار غذایی (هر تیمار دارای سه تکرار) در استخرهای پرورشی پژوهشکده آرتمیا و جانوران آبزی دانشگاه ارومیه توزیع شدند. تیمارهای آزمایشی عبارت بودند از تیمار یک: تغذیه با غذای کنسانتره تجاری (شرکت فرادانه، ایران) به اضافه 2% l - arginine؛ تیمار دو: تغذیه با غذای کنسانتره به اضافه 2% ornithine - l ؛ تیمار سه: تغذیه با غذای کنسانتره به اضافه ترکیب 2% l - arginine + 1% ornithine - l ؛ تیمار چهار: تغذیه با غذای کنسانتره به اضافه ترکیب 3% l - arginine + 1% ornithine -l و تیمارپنج: تغذیه باغذای کنسانتره بدون افزودن اسیدآمینه (تیمارشاهد). طول دوره آزمایش هشت هفته بود. جهت ارزیابی شاخص های رشد، در ابتدای آزمایش و در پایان هفته های اول، دوم، چهارم، ششم و هشتم ماهی های تمامی تیمارها مورد زیست سنجی (biometry) قرار گرفتند و نمونه های خون آنها جهت اندازه گیری مقادیر هورمون i-igf و اسیدهای آمینه تهیه شدند. با استفاده از نتایج زیست سنجی، شاخص های رشد نظیر طول کل، میزان افزایش وزن، ضریب چاقی، نرخ رشد ویژه (sgr)، نرخ رشد مطلق، درصد ماهیچه و شاخص های کبدی (hsi) و احشایی(vsi) تعیین شدند. اندازه گیری مقادیر i-igf در پلاسما به کمک روش الایزا (elisa) و تعیین مقادیر اسیدهای آمینه با استفاده از hplc صورت گرفتند. نتایج به دست آمده در انتهای دوره پرورش نشان دادند که ماهیان تیمار سه دارای بیشترین طول (05/0±8/22 سانتی متر)، افزایش وزن (84/5±94/268 %)،sgr (05/0±33/2 % در روز)، نرخ رشد مطلق (01/0±07/2 گرم در روز) و درصد ماهیچه (87/0± 14/71 %) بودند. در حالی که، بیشترین میزان ضریب چاقی (05/0±45/1) مربوط به تیمار یک، بیشترین مقدارhsi (04/0±49/1 %) مربوط به تیمار چهار و بیشترین مقدار vsi (18/2±6/15 %) مربوط به تیمار دو بودند. کمترین طول (06/0±28/22سانتی متر)، افزایش وزن (42/2±94/210 %)، sgr (02/0±03/2 % در روز)، نرخ رشد مطلق (02/0±70/1 گرم در روز)، درصد ماهیچه (05/1±22/65 %)، ضریب چاقی (01/0±27/1) و hsi (04/0±14/1 %) در تیمارشاهد و کمترین مقدار vsi (38/1±67/13 %) در تیمار یک مشاهده شدند. نتایج مقایسه آماری تیمارها در انتهای هفته هشتم نشان داد که تفاوت معنی داری در مقادیر شاخص های رشد بین تیمارهای تغذیه شده با مکمل های اسیدآمینه ای با تیمار شاهد وجود داشت (05/0 > p). بیشترین میزان igf-i مربوط به تیمار سه و به میزان 44/5±1180پیکوگرم در میلی لیتر بود، در حالی که تیمار شاهد واجد کمترین مقدار این هورمون (54/3±35/980 پیکوگرم در میلی لیتر) بود. نتایج مقایسه آماری تیمارها نشان داد که میزان igf-i بین تیمار یک و تیمار سه اختلاف معنی داری نداشت، اما تیمارهای یک و سه با تیمارهای دو و چهار و تیمار شاهد اختلاف معنی داری نشان دادند (05/0< p). بیشترین مقادیر اسیدهای آمینه آرژینین (29/234 میکرومول بر میلی لیتر) و اورنیتین (63/13 میکرومول بر میلی لیتر) مربوط به تیمار سه و کمترین مقادیر آنها (به ترتیب، 08/31 و 7/6 میکرومول بر میلی لیتر) مربوط به گروه شاهد و تیمار یک بودند. تفاوت معنی داری درمیزان اسید آمینه آرژنین پلاسما بین تیمارهای سه و چهار و تیمار شاهد وجود داشت. همچنین، در میزان اسید آمینه اورنیتین پلاسما در بین تیمارها تفاوت معنی دارای مشاهده نشد (05/0? p). نتایج این بررسی نشان دهنده تاثیر مثبت استفاده از مکمل های غذایی اسید آمینه ای، بخصوص افزودن توأم دو اسید آمینه l – arginine و l – ornithine در غذای تجاری بر افزایش شاخص ها و تحریک فرایند رشد در ماهی قزل آلای رنگین کمان است.